Normaal, beperkt of gehandicapt, de overtreffende trap.

Een Prokkel is een ontmoeting tussen mensen zonder en met een verstandelijke beperking. In juni heb ik op mijn werk een ‘stagedag’ georganiseerd voor acht jongeren uit het speciaal voortgezet onderwijs met een verstandelijke beperking. Een dagje kijken in het hoogste kantoorgebouw van Nederland en meewerken bij onder andere de beveiliging, schoonmaak, catering etc. Als ministerie waren we genomineerd om mee te dingen naar de gouden Prokkel, een aanmoedigingsprijs voor een inclusieve samenleving. Iedereen moet mee kunnen doen, naar eigen vermogen.

Woordkeuze
Na de uitreiking van de gouden Prokkel (wij kregen een zilveren oorkonde) raakte ik aan de praat met een zeer actieve man die zijn pensioen tijd gebruikt om zich in te zetten voor mensen met een verstandelijke beperking. Het was niet helemaal toevallig dat ik hem sprak, want hij is de vader van de nicht en daar weer iets familie achtigs van, van mijn manager die ook mee was. Deze man heeft zich zijn hele leven ingezet voor een inclusieve maatschappij en arbeidsmarkt. Volgens mij snapt deze man daadwerkelijk niet waarom er zoveel mensen "buiten de lijntjes" staan, terwijl juist de andere ander zo belangrijk is. Zo kwam ons gesprek al snel op beeldvorming door woordkeuze; is iemand gehandicapt of beperkt?
En hoeveel woordkeuzes en spelingen zijn er nog meer voor mensen met een "vlekje", "trendycap" of "handigcap"? Deze man raakte mij met datgene wat hij vertelde; zijn "valide" visie op mensen met een handicap.

Talent
Hij vertelde over een autistische vrouw waar geen contact mee te maken was, maar foutloos zonder noten te lezen de 9e van Beethoven op haar blokfluit speelde. Dit meisje met haar eigen talent had hem geraakt.
Iedereen is toch anders?! En dit is iets wat mij juist bezig houdt; de andere ander die ook anders mag zijn. Maar we leven blijkbaar in een maatschappij waarin wordt geacht dat we eigenlijk allemaal hetzelfde zijn zonder te kijken naar dat wat iemand echt kan en waar iemand blij van wordt. Heeft niet iedereen een eigen talent?
‘Wie ben je echt?’ Daar kunnen we zelf amper antwoord op geven, want we kunnen onszelf niet als een ui afpellen.

Beperkt vs gehandicapt
En toch bleven de woorden beperking en handicap door mijn hoofd spelen. Meneer beweerde dat iedereen een beperking heeft, zonder beperking kun je niet eens leven! Juist in die beperking zit de andere ander en kunnen mensen elkaar aanvullen. Wat is het verschil nu eigenlijk? Na wat speurwerk op google trek in voor mijzelf de volgende conclusie:
Bij een beperking is er sprake van het feit dat iemand ergens niet goed in is, zelfs met oefenen wordt het niks. Deze mensen kunnen “normaal” maatschappelijk presteren. Niet iedereen kan 300 kilometer per dag fietsen, beleid schrijven of branden blussen.
Bij een handicap ligt alles net even wat ingewikkelder, er is sprake van iets in een lichaam dat niet meewerkt waardoor mensen moeite hebben met sociaal-maatschappelijk functioneren. Dit kan een heel lijf zijn, in een van de zintuigen of in de hersenen. Aangeboren of later in het leven pech. Bij een handicap is er een participatie probleem. Al willen deze mensen mee doen net zo “normaal” als de valide mensen het kan gewoonweg niet. Er zijn altijd omstandigheden bij deze mensen waarin zij afhankelijk zijn van anderen om hen heen. En dit kan afhankelijkheid zijn in iedere denkbare vorm, zonder die andere ander gaan zij het niet redden. Afhankelijkheid een woord direct te verbinden aan handicap, maar staat los van een beperking!

Door mijn spierziekte heb ik het stempel gehandicapt. En toch ben ik ook beperkt; hoe hard ik ook zal oefenen op de 9e van Beethoven op mijn blokfluit het zal me nooit lukken. Ach, misschien ben ik in sommige dingen ook wel gewoon heel "normaal"...