Herinneringen aan dat wat was en altijd zal zijn

De intercom gaat al een tijdje over. De ADL-assistenten zijn duidelijk allemaal bezig en dat betekend voor mij wachttijd. Terwijl ik sta te wachten tot er wordt opgenomen wordt mijn aandacht vanzelf naar het tafeltje waar de herinneringen aan pap staan getrokken.

Vaak lees ik de rouw en de bedankkaart terug, die ik zo zorgvuldig met mam samenstelde. We kozen niet voor vooraf gedrukte teksten, zwarte rouwranden, saaie teksten we wilde juist iets persoonlijks. Zo probeerden we in woorden het grote verlies te vangen en op te schrijven, de tekst moest perfect we konden dit immers maar een keer doen. Het blijft nog zo surrealistisch als ik de kaarten lees, soms alsof het plotselinge verlies ons nog geen uur geleden overkwam, soms beseffend dat we hard op het eerste jaar zonder pap af sprinten. Verder staat er een fotoboekje. In de week na het overlijden hebben we foto’s gemaakt met elkaar en van pap. Zo fijn om die foto’s nu nog eens rustig terug te kunnen kijken en er samen met mam over te praten. Fijn dat het knuffel schaapje op pap paste of wat lagen er super veel bloemen zijn zinnen die regelmatig voorbij komen. Van de begrafenisondernemer kreeg ik net voor Valentijn een stuk chocolade met de tekst to the moon and back erop. Volgens haar nog zo onze tekst dus ook dit belandde op mijn eigen tafeltje vol herinneringen. De crematiesteen ligt er ook, volgens mij is dat het enige voorwerp waarvan ik geen idee heb waarom die daar ligt en toch is dat daar prima. Dus laat ik het maar zo. Een dicht flesje groene Brut aftershave is het laatste voorwerp en misschien ook meteen met meest ingewikkelde. Geur doet zoveel met herinnering, geur sleept mij mee terug naar tijden waarin alles nog hetzelfde en vanzelfsprekend was.

Alleen het zien van het dichte flesje brengt me terug naar zomervakanties in Frankrijk waar we kampeerden. Ieder jaar namen we uit Frankrijk een paar van deze flesjes mee, toen misschien alleen daar te koop. De eerste kampeervakantie was ik 1,5 jaar oud en vooral erg nieuwsgierig en nergens bang voor. Pap en mam waren het achter mij aan sjokken wel een beetje zat dus besloten om me met een lang touw aan een haring vast te zetten zodat ik in ieder geval in de buurt bleef. Binnen een klein kwartier zat ik met draad en al volledig in de knoop en sjouwde de rest van de vakantie weer los rond. Ik haalde snoepjes bij de oude Franse oma en ging wat drinken bij de ouders van een vriend van mijn vader. Pap heeft geïnvesteerd in een badje met 3 opblaasbare ringen. Badje stond toen water erin, te koud dus gingen er wat keteltjes water op het vuur om het water wat aangenamer te maken. Toen zowel mam als pap tevreden waren met de temperatuur van het water mocht ik erin. Zwembroek aan en gaan, nou ja dat was de bedoeling. Alleen bleef ik als een ooievaar recht opstaan en rolde de tranen over mijn wangen, de rest van de vakantie heb ik in de luieremmer gezeten met een beetje water, veel overzichtelijker.

In herinnering zit ik op een schommel, ik zal een jaar of 2,5 geweest zijn. Zo’n bootje met aan beide kanten een bankje. Tot er op een avond een Frans jongetje op mijn schommel zat. Stampvoetend heb ik hem duidelijk gemaakt dat hij weg moest gaan.

Toen ik ouder werd kreeg ik geld mee om op de fiets stokbrood te halen bij de campingwinkel. Steevast kwam ik met 3 stukken brood terug omdat ik steeds uit moest wijken en dan ergens te dicht ergens langs fietste.

Later ging ik zelfstandig naar het zwembad gehuld in zwempak, zwembril, snorkel en flippers waar ik de hele middag doorbracht. Na het zwemmen samen met pap aan de chips waar we proosten met bier en limonade. Herinneringen het zijn er zoveel. Het flesje Brut laat ik nog dicht. Misschien is het nog te ingewikkeld.

“Hallo met L, een van ons komt er zo aan”. Ik schrik op uit alle herinneringen die in mijn hoofd over elkaar heen rollen. “Geen haast hoor, tot zo”, antwoord ik. Ik glimlach naar het tafeltje vol herinneringen zo ver weg maar altijd dichtbij…        

Ik mis je al 10 maanden rouw

Stop de tijd! 10 maanden omgaan met rouw heeft veel van me gevraagd. Nog dagelijks verdwaal ik in mijn eigen leven op zoek naar datgene wat ik nooit meer zal vinden. Al 10 maanden draag ik de dood met me mee. Er zijn uren waarin een lach en een traan elkaar binnen enkele seconde afwisselen. De emoties liggen zo dicht bij elkaar. Iedere dag wordt het grote gemis een beetje meer. Verdriet zit in de kleine dingen. Samen uren kletsen aan de tafel over alles wat ons bezighield. Als ik nu bij mam eet hoef ik mij geen zorgen te maken of mijn gehaktbal niet spontaan naar een ander bord verhuisd terwijl ik naar buiten kijk om een luchtballon te zoeken die natuurlijk nergens te bekennen is. Zo herinnerde ik me laatst ineens dat ik pa tot wanhoop heb gedreven tijdens een Franse vakantie waarin hij mij de zin ‘Hoe Lang is een chinees’ maar niet uitgelegd kreeg. Mijn kwartje deed er dagen over om enigszins te landen en zelfs toen was ik nog niet overtuigd van mijn antwoord. Soms rollen de herinneringen over elkaar heen. Kan mijn hoofd de 34 jaar herinneringen niet altijd bijhouden. Gelukkig zit herinneren in zo veel verschillende dingen soms groot vaak zo klein en al die momenten probeer ik te vangen maar vooral te koesteren.  10 maanden leven met rouw heeft sommige ingewikkelde dingen heel simpel gemaakt. Heeft ervoor gezorgd dat ik bewuster wil leven. Dat ik andere keuzes maak die een jaar geleden niet eens in me op zouden komen. Het leven wat je leeft heb je deels in eigen handen het andere deel is niet te sturen. Het is zoals het is, de zin die zo vaak terugkomt de laatste tijd. 

Het blijft zoeken naar mijn verdriet wat er vaak ook niet is, toch is er geen uur voorbij gegaan dat pap niet in mijn gedachte is. Zo hou ik hem vast in ons andere en nieuwe samenzijn. Vandaag, precies 10 maanden verder, deed ik mee aan de opname van het tv programma ik mis je. Een ode aan onze band die volgens velen zo bijzonder was en is. Voor veel dingen hadden we geen woorden nodig. In spierziekte begrepen we elkaar, streden we beiden onze eigen strijd. Soms samen maar vaker alleen met de ander langs de zijlijn. Het was fijn om op een plek vol herinneringen mijn verhaal te mogen doen. En zo stond ik vanmorgen na de eerste nacht met vorst dik ingepakt op een prachtige plek aan de IJssel. De mist die boven het water hing, de zon die zijn best deed zich te laten zien maakt de geschoten beelden bijna magisch. Daar vertelde ik over toen, nu en later redelijk ontspannen en rustig. Trots op mijn pap en ook op mijn mam die zo haar best doet het leven alleen weer op te pakken. Voldaan verliet ik uren later de opname lokatie. Thuisgekomen verruilde ik mijn elektrische rolstoel voor mijn handbike en fietste wat kilometers om mijn lijf uit te dagen. 10 maanden rouw waarin schrijven, fietsen en herinneren centraal staan. Stapje voor stapje schuifel ik door de tijd heen omdat dit is hoe het voor mij past. Adviezen neem ik ter harte of sla ik in de wind. Ik kom er wel op mijn tijd passend bij mijn leven...

Verdriet in de onverwachte momenten

Ongeduldig sta ik te wachten tot mijn achterklep open is en de lift tot de grond is gezakt. Ik heb net boodschappen gedaan. Ben nog steeds niet gewend aan het meenemen van een eigen boodschappentas dus er ligt van alles los op mijn schoot. Ook steken er wat dingen uit mijn handtas die zo vol zit en niet meer dicht kan. Natuurlijk haal ik altijd net teveel en vraag ik me niet af als ik alles in het mandje gooi of ik het ook nog mee naar huis krijg. Denk niet dat dit ooit zal veranderen dus accepteer dit maar. Met een hand probeer ik de afstandsbediening van de auto te laten doen wat ik wil zonder dat de boodschappen van mijn schoot rollen. Als ik eenmaal op de lift sta lopen een man en een vrouw langs. Ze blijven staan om te kijken hoe ik de auto in ga. Blijft voor veel mensen een spektakel, het is niet iets wat ze iedere dag zien, iemand die met een elektrische rolstoel een auto in gaat en deze zelf bestuurd.

Wat ik hieraan lastig kan vinden is dat veel mensen een hele uitleg verwachten en het liefst een demonstratie van alle mogelijkheden. Ik vertel dan hoe dankbaar ik ben met mijn vrijheid en dat ik nergens van afhankelijk ben. Helaas heb ik daar niet altijd zin in of tijd voor. De man staat met veel gebaren uit te leggen hoe de lift zich weer in vouwt en de klep dicht gaat. Ondertussen ben ik binnen. Ik blijf luisteren naar de uitleg van de man. “Hoe weet je dit allemaal?” vraagt de vrouw aan de man. “Nou, bij ons in de flat woonde er een man die reed in een rode Mercedes, hij zat in een rolstoel die hij met zijn handen moest duwen. Iedere dag ging hij naar zijn werk in Amsterdam. Vaak stond ik even met hem te kletsen als hij thuis kwam. Hoe hij met zijn ziekte omging vond ik zo knap, je merkte niks aan hem. Nadat ik verhuisd ben zijn we het contact verloren.”

Ineens herken ik de man als een bewoner uit de flat waar mijn ouders wonen. De man waar hij over spreekt is mijn vader. Ik doe mijn best mijn tranen weg te slikken, langzaam rollen ze over mijn wangen. Verdriet van dit verlies uit zich zo vaak in de hele kleine ongrijpbare dingen. Deze keer ben ik blij dat ik al in de auto ben. Er is een stuk in mij wat het liefst de auto uit wil rennen en hard wil schreeuwen dat mijn vader plotseling en totaal onverwacht overleden is. Dat ik hem vreselijk mis en erg stoei met het leven en alles wat nu ineens anders is. Maar het heeft geen zin om toe te geven aan deze behoefte. Dus leg ik mijn boodschappen op de stoel achterin de auto, gooi ik mijn handtas daar bovenop en klim ik naar de bestuurdersstoel. Als ik naar huis rij gonzen de woorden van de man nog na in mijn hoofd. Thuis gekomen vis ik wat boodschappen van de vloer die van de stoel gleden toen ik misschien iets te schielijk door de bocht ging. Ik heb geen zin om te koken wat ik bedacht had en gooi alles maar in de koelkast.  

Vandaag eet ik friet, het feestmaal van mij en papa.